Istotne jest w fotografii miejsce, w którym znajduje się oko obserwatora albo obiektyw aparatu fotograficznego. Od niego właśnie zależy perspektywa obiektu zdjęciowego. Jeśli, bez zmiany miejsca aparatu, zastąpimy ustawienia standartowego obiektywu na naszym zoomie na ustawienia obiektywu długoogniskowego, to zmieni się jedynie powiększenie obrazu i odpowiednio do tego pole widzenia obejmowanego przez przesunięcie do długiego zakresu ogniskowej. Nie ma tu jednak różnicy we wzajemnych korelacjach pomiędzy poszczególnymi planami obiektu ani w stopniu naturalnej zbieżności linii równoległych – perspektywa nie została zmieniona.
Natomiast gdy przesuniemy aparat do przodu lub do tyłu albo w prawo lub w lewo, czy też w górę lub w dół, to zmienimy jedynie wzajemne stosunki pomiędzy poszczególnymi planami obiektu, rozciągającymi się od pierwszego planu do tylnego. Perspektywa zależna jest wyłącznie od punktu widzenia.
Oto kilka wskazówek, wynikających z praw perspektywy:
– Niski punkt widzenia (perspektywa żabia) – zacieśnia plany. Daje złudzenie zbliżenia się i wzajemnego nakładania obiektów bliższych i dalszych. Podkreśla wysokość przedmiotów znajdujących się na przednim planie, które zostaną silnie wydobyte i odcinają się od tła nieba. Obniżają linię horyzontu.
– Wysoki punkt widzenia (perspektywa ptasia) – rozdziela i różnicuje plany. Wydaje, się że zwiększa odległości pomiędzy przedmiotami. Zmniejsza widoczną wysokość obiektów znajdujących się na pierwszym planie. Podwyższa linię horyzontu.
– Normalny punkt widzenia – to punkt widzenia z wysokości oczu.
Miejsce punktu widzenia określa punkt zbieżności wszystkich linii poziomych obiektu, równoległych względem siebie, biegnących w kierunku horyzontu. Linie poziome równoległe do osi optycznej, zbiegają się w jednym punkcie usytuowanym na horyzoncie, zwanym głównym punktem zbieżności.
Należy pamiętać, że:
– każde pochylenie aparatu automatycznie wprowadza do obrazu zbieżność linii pionowych;
– zbieżność można wyprostować dzięki specjalnym obiektywom lub wykorzystując możliwości programów fotograficznych.
Punkt widzenia zmienia się również wraz ze zmianą odległości aparatu fotograficznego do fotografowanego przedmiotu lub osoby. Im bardziej są oddalone, tym wydają się mniejsze. Zbliżenie do nich powoduje powiększenie ich rozmiarów. Mówiąc ogólnie, względna wielkość poszczególnych planów zależy wyłącznie od punku widzenia. Proporcje nadane pierwszemu planowi powinny być zgodne z charakterem, jaki pragnie się nadać obrazowi. Bliski punkt widzenia wydobędzie ważny szczegół znajdujący się na pierwszym planie, zmniejszy jednocześnie do rangi dekoracji rolę dalszych planów. Natomiast daleki punkt widzenia nada poszczególnym planom naturalne proporcje.